1 мл Норепайн 1 мг норэпинефрин сақлайди. У эритма кўринишида чиқарилади ва фақат суюлтирилганидан кейингина вена ичига юбориш учун мўлжалланган.
- Фаол модда – норэпинефрин асоси (норэпинефрин битартрат кўринишида) (1 мг/мл норэпинефрин асоси 2 мг/мл норэпинефрин битартратига тўғри келади);
- Бошқа компонентлар: натрий хлориди, натрий метабисульфити, узум кислотаси ва инъекция учун сув.
Ўрами: 4 мл эритма сақловчи 5 мл ли I типидаги ампула
Ампулалар бир ампулани сақловчи пластик блистерларга жойланган бўлиши мумкин.
Қути 5, 10, 20, 50 ёки 100 ампула сақлайди.
Норепайн - стерил, тиниқ, рангсиз ёки сарғиш, кўринарли заррачаларни сақламайдиган, инфузия учун сувли эритмадир.
Агар сизда қандайдир ножўя самаралар намоён бўлса, шифокорга хабар беринг. Бу ушбу йўриқномада келтирилмаган ҳар қандай ножўя самараларни ўз ичига олади. Сиз шунингдек ножўя самаралар тўғрисида қуйидаги манзилларга хабар беришингиз мумкин:
Дорилар ва тиббий маҳсулотлар бўйича Федерал Агентлик
Фармакоогоҳлик бўлими
EUROSTATION building, block 2
place Victor Horta, 40/40
B-1060 Brussels
e-mail: patientinfo@fagg-afmps.be.
Ножўя самаралар тўғрисида хабар бериб, Сиз ушбу препаратнинг хавфсизлиги тўғрисида кўпроқ маълумот тўпланишига ёрдам беришингиз мумкин.
- Юрак-қон томир тизими касалликларида, гипертонияга йўл қўймаслик мақсадида Сизнинг қон босимингиз ва препаратни юбориш тезлиги тез-тез текшириб турилиши лозим (4-бўлимга қаранг).
- Кислород етишмовчилиги ёки карбонат ангидридининг концентрациясини хаддан ташқари ошиб кетиши билан кечувчи қон касалликларида й мив случае болезни крови с нехваткой кислорода или чрезмерной концентрацией Норепайнни ишлатилиши юрак ритмини бузилишиларига (пульсни тезлашиши ёки юракни мувофиқлашмаган ва самарасиз қисқаришларига) олиб келиши мумкин (4-бўлимга қаранг).
- Норэпинефрин – тўқималарни кучли таъсирловчи моддадир, шунинг учун препаратнинг фақат суюлтирилган эритмалари ишлатилиши лозим.
Агар Сиз инъекция қилинган жойда ачишиш ёки оғриқ сезсангиз, зудлик билан шифокорга хабар беринг, чунки бу экстравазация (эритмани қон томирларидан тўқималарга ўтишини) белгиси бўлиши мумкин (4-бўлимга қаранг).
- Агар Сиз гипертиреоз, қандли диабет, ёпиқ бурчакли глаукома ёки простата бези гипертрофияси билан хасталанган бўлсангиз, шифокорингизга хабар беринг.
- Катехоламинлар, шу жумладан норэпинефрин, оғир ўткир зўриқишдан кейин юрак мушагини тўсатдан вақтинчалик кучсизланиб қолишини (Tako-Tsubo кардиомиопатиясини) ривожланишида муҳим роль ўйнаши мумкин (4-бўлимга қаранг).
- Инсулиннинг сезувчанлиги анамнезида қандли диабети ёки гипертонияси бўлмаган озғин катта ёшдаги пациентларда норэпинефрин юборилганидан кейин камайиши мумкинлиги аниқланган. Норэпинефрин юборилганда инсулиннинг дозалари миқдорини ошириш ва норэпинефринни ишлатиш тўхтатилганида эса камайтириш таклиф этилади. Ҳар қандай ҳолатда ҳам қонда глюкоза даражасининг ҳар қандай ўзгаришларига йўл қўймаслик учун шифокор даволаш вақтида пациентнинг қонида глюкоза даражасини мунтазам текшириши ва клиник ҳолатни мониторлаши керак (4-бўлимга қаранг).
Қон босимини тиклаш чоралари
Ўткир гипотензив ҳолатларда:
Қон ҳажмини пасайиши, ҳар қандай вазопрессор препарат юборилишидан олдин, иложи борича тўлиқроқ тузатилиши лозим. Норэпинефринни қон ҳажми тикланаётган вақтда хам юбориш мумкин.
Эритиш:
Норепайннинг бир ампуласини инфузия учун 5% ли глюкоза эритмаси ёки 5% ли глюкоза ва 0,9% ли натрий хлориди сақлаган инфузия учун эритманинг 1000 мл га қўшилади.
Паст тузли парҳезга амал қилаётган пациентлар учун фақат инфузия учун 5% ли глюкоза эритмаси ишлатилиши лозим.
Одатдаги дозалаш:
4 мл ҳажмга эга ампулани (4 мг норэпинефрин асосини) инфузия учун 5% ли глюкоза эритмасининг 1000 мл га қўшинг. Бу эритманинг ҳар бир мл 4 микрограмм норэпинефрин асосини сақлайди.
Суюлтиришлар жадвали:
Қуйидаги жадвал норэпинефриннинг талаб концентрацияларини олиш учун зарур бўлган ампулалар сонини ҳисоблаб чиқиш учун мисол сифатида ишлатилиши мумкин.
Норэпинефриннинг талаб концентрация |
Олиш лозим бўлган ампулалар сони |
Эритманинг ҳажми |
4 мкг/мл |
1 |
1 л |
8 мкг/мл |
2 |
1 л |
12 мкг/мл |
3 |
1 л |
16 мкг/мл |
4 |
1 л |
20 мкг/мл |
5 |
1 л |
Препаратни бошланғич дозада – минутига 2-3 мл суюлтирилган эритма (8-12 мкг норэпинефрин асоси) (ёки минутига 0,11-0,17 мкг/кг) тезлигида юборинг ва реакцияни кузатинг. Ҳаётий муҳим аъзоларда қон айланишини қўллаб-қувватлаб туриш учун етарли ҳисобланган нормал қон босими (одатдаги систолик босим 80-100 mm Hg) ни бир маромда сақлаб туриш мақсадида эритма оқимини бошқариб туриш керак.
Гипертонияси бўлган пациентларда қон босимини мавжуд систолик босимга нисбатан, кўпи билан яна 40 mm Hg га ошириш тавсия қилинади.
Препаратни минутига 0,5-1 мл суюлтирилган эритма (ёки минутига 0,03-0,06 мкг/кг) тезлигида юборилган ўртача оқими одатда қон босимининг қониқарли даражаларига эришишга олиб келади.
Препаратнинг юқори дозалари:
Юқорида эслатилган дозалаш тартиби пациентнинг юрак фаолиятини ҳолати ва қон томир касалликларига қараб, ўзгартирилиши мумкин. Дори воситасига бўлган сезувчанлик пациентларга қараб, анча фарқ қилиши мумкин.
4 мл дан 17 ампулани 24 соат давомида юборилиши (минутига 0,67 мкг/мл га тўғри келади), агар гипотония сақланиб турса, зарур бўлиши мумкин, лекин қон ҳажми заруратга қараб, доимо тўғрилаб турилиши лозим.
Марказий венадаги босимни назорат қилиш кўпинча ушбу вазиятни аниқлаш ва бартараф этиш учун зарур ҳисобланади.
Қон ҳажмини тўлдириш:
Эритмаларни юбориш даражаси пациентнинг суюқликларга бўлган клиник эҳтиёжига боғлиқдир.
Агар катта ҳажмда суюқлик юбориш зарур бўлса, маълум вақт бирлигида норэпинефриннинг ҳаддан ташқари юқори дозасини юборишдан сақланиш лозим, эритмани кўпроқ суюлтириш талаб этилади. Бошқа томондан, катта ҳажмда суюқликни юбориш клиник жиҳатдан лозим бўлмаса, 4 мкг/мл дан ортиқ концентрация зарур бўлиши мумкин.
Даволаш давомийлиги:
Даволаш давомийлиги ҳар бир клиник вазиятга боғлиқ бўлиб, бир неча соатдан олти кунгача ўзгариб туриши мумкин.
Қон босими ва юбориш жойидаги тўқималар нормал ҳолда қолмагунича, препаратни қуйишни давом эттириш керак. Препаратни қўллашни ҳар қандай кескин тўхтатилишида мумкин бўлган нохуш таъсирлардан сақланиш учун, норэпинефринни томчилаб қуйиш аста-секин камайтирилиши лозим.
Юрак тўхтаб қолганда қўшимча терапия
Юрак фаолиятини реанимацияси вақтида, самарали юрак уриши ва нафас фаолияти бошқа воситалар ёрдамида тикланганидан сўнг, норэпинефринни қуйиш нормал қон босимини тикланиши ва бир маромда сақлаб турилиши учун амалга оширилади.
Одатдаги дозалаш:
Юрак тўхтаб қолганда тизимли қон босимини қўллаб туриш учун норэпинефрин “Қон босимини тиклаш” бандида таърифланганидек тарзда ишлатилади.
Алоҳида гуруҳ пациентлари юзасидан маълумотлар.
Янги туғилган чақалоқлар:
Янги туғилган чақалоқларда норэпинефриннинг ўзига хос самаралари маълум эмас.
Болалар:
Бошланғич доза – қон босими назорати остида минутига 0,05 мкг/кг норэпинефринни, эритманинг оқим тезлиги - минутига 0,5 мкг/мл гачани ташкил этади.
Кекса ёшли пациентлар:
Кексалар симпатомиметикларнинг самараларига айниқса сезувчандирлар, шунинг учун норэпинефрин эҳтиёткорлик билан қўлланиши лозим.
Буйрак ва жигар етишмовчилиги
Норэпинефриннинг фармакокинетикаси жигар ва буйрак касалликларида бироз ўзгариши мумкин. Бироқ симпатомиметиклар ишлатилганида жигар ва буйракда қон оқими даражаси пасайиши туфайли, жигар ва буйрак касалликлари бўлган пациентларда бундай препаратлар эҳтиёткорлик билан қўлланиши лозим.
Норепайн тез ёрдам воситаси сифатида:
- қон ҳажми танқислигисиз кечувчи ўткир гипотонияда (қон босими пасайганида);
- юрак-қон томир коллапсида (юрак ва қон томирлари организмнинг барча тўқималарига етказиб бера олмаслиги оқибатидаги ўткир кризис) қўлланилади.
Норепайн юборилишидан олдин инфузия учун 5% ли глюкоза эритмасида суюлтирилиши лозим.
Норепайн битта катта венага, яхшиси билак венасига юборилади.
Норепайннинг дозасини пациентнинг ҳар бир ҳолатига қараб, шифокор танлайди.
- Гипертония (қон босими юқори) бўлган ҳолларда, чунки пациентлар қон босими ошганида норэпинефриннинг самараларига сезувчанроқ бўлиб қоладилар.
- Қон ҳажмини танқислиги туфайли гипотония (босим паст) бўлган ҳолларда.
- Қонда карбонат ангидриди гази ортиқча (гиперкапния) бўлган, тўқималарда кислород танқислиги (гипоксия) бўлган ҳолларда ва қон томирларининг окклюзион касаллигида.
- Гипертиреоз (қалқонсимон без фаоллиги юқори) бўлган ҳолларда, чунки бундай пациентлар норэпинефриннинг самараларига жуда ҳам сезувчан бўлиб, токсиклик ҳатто паст дозаларда ҳам кузатилиши мумкин.
- Принцметал стенокардияси (тинч ҳолатдаги стенокардия) бўлган ҳолларда, чунки коронар тромбоз (юрак-қон томирларини тромбози) ва қон оқими миокард инфаркти (юрак хуружи) юз бериши мумкин бўлган даража ва давомийликкача камайиши мумкин.
- Хлороформ, циклопропан ёки галотан билан наркоз берилган ҳолларда қўллаш мумкин эмас (Бошқа дори воситалар ва Норепайн бўлимига қаранг).
Анестезия учун ишлатиладиган воситалар (хлороформ, циклопропан, галотан) нинг хатто жуда оз миқдорини ишлатиш Норепайнни ишлатиш учун қарши кўрсатма бўлиб хизмат қилади, чунки ушбу препарат юрак мушагининг қўзғалувчанлигини ошириши ҳамда юракни тез ва номунтазам қисқаришларини чақириши мумкин (2-бўлимга қаранг).
Норепайн қуйидаги препаратлар ишлатилганида эҳтиёткорлик билан юборилиши лозим:
- атропин сульфати (тез ёрдам кўрсатишда ишлатиладиган препарат);
- трициклик антидепрессантлар (имизин) ва моноаминоксидаза ингибиторлари каби депрессияга қарши препаратлар;
- антигистамин препаратлар, яъни антиаллергик воситалар (масалан, дифенгидрамин, трипеленнамин, дексхлорфенирамин);
- эрготамин типидаги айрим алкалоидлар, масалан гвайнетидин ёки метилдопа;
- юрак касалликларини даволашда қўлланиладиган дигиталис ва хинидин препаратлари;
- сийдик ҳосил бўлишини оширувчи препаратлар, масалан фуросемид ёки бошқа сийдик ҳайдовчи воситалар.
- энтакапон.
- милнаципран.
Қуйидаги дори воситалари: фентоламин мезилати ва пропранолол норэпинефриннинг самарасини ўзгартириши мумкин.
Норепайн ампулалари ўрамида кўрсатилган яроқлилик муддати ўтгунича совутгичда 2 дан 8°C гача ҳароратда, ёруғликдан ҳимояланган жойда сақланиши лозим.
Инфузион юбориш учун мўлжалланган ва “Ишлатиш, юбориш ва утилизацияси бўйича йўриқнома” га (фақат тиббиёт ходимлари учун мўлжалланган бўлим) мувофиқ тайёрланган суюлтирилган эритмалар 5% ли глюкозанинг 0,9% ли натрий хлориди эритмаси билан ёки усиз (аралашма 50/50 ҳ/н) эритмаларида атроф-муҳит ҳароратида (15-25°C) 24 соат давомида барқрор бўлиб қолади. Қути ва ампулалардаги “EXP” ёзувидан кейин келтирилган яроқлилик муддати санасидан кейин бу препаратни ишлатманг. Яроқлилик муддатини тугаши кўрсатилган ойнинг охирги кунига тўғри келади.
Дориларни оқар сувларга ёки уй чиқиндиларига ташлаб юборманг. Шифокордан энди ишлатилмайдиган дориларни қандай ташлаб юборишни сўранг. Бу чоралар атроф-муҳитни муҳофаза қилишга ёрдам беради.
Ножўя самаралар тез-тезлиги қуйидагича белгиланади:
- жуда кенг тарқалган: 10 нафардан бир пациентдан кўп ҳолат
- кенг тарқалган: 100 нафардан 1-10 пациент
- ғайри оддий: 1000 нафардан 1-10 пациент
- кам учрайдиган: 10000 нафардан 1-10 пациент
- жуда кам учрайдиган: 10000 нафардан 1 пациентдан кам ҳолат
- номаълум: тез-тезлигини мавжуд маълумотлар асосида баҳолаб бўлмайди.
Ҳаёт учун потенциал хавфли ноҳуш ножўя самаралар:
- бош мияга қон қуйилиши ва ўпка шиши билан кечувчи ўткир гипертония.
Норепайн билан даволаш вақтида қуйидаги ножўя таъсирлар кузатилиши мумкин:
Жуда кенг тарқалган ножўя самаралар:
- анатомик жиҳатдан шунга мойил пациентларда ўткир глаукома (кўз тўқималарида босимни ошиши) (2-бўлимга қаранг).
- артериал гипертония (юқори қон босими) (2-бўлимга қаранг);
- тўқималар гипоксияси (тўқималарга кислородни тушишини камайиши);
- ўта кучли вазоконстриктор таъсири туфайли шикастланиш (тўқималарни қон билан таъминланишини камайиши).
Кенг тарқалган ножўя самаралар:
- тахикардия (юрак ритмини тезлашиши) (2-бўлимга қаранг);
- брадикардия (юрак ритмини секинлашиши) (2-бўлимга қаранг);
- аритмия (юрак римида ўзгаришлар) (2-бўлимга қаранг);
- юрак бўлмачаларини липпилаши;
- юрак мушакларини қисқарувчанлигини ошиши;
- ўткир юрак етишмовчилиги.
Ғайри оддий ножўя самаралар:
- безовталик;
- уйқусизлик;
- онгни чалкашиши;
- бош оғриғи;
- психотик статус (хулқ-атворни бузилиши);
- ҳолсизлик;
- тремор
- диққатни жамлашни пасайиши;
- анорексия (иштаҳани йўқолиши);
- кўнгил айниши;
- қусиш;
- нафас олишни қийинлашиши;
- диспноэ (ҳансираш);
- юбориш жойда таъсирланиш ва некрозни юз бериши мумкинлиги;
- юзни оқириши ва қон томирларни трайиши;
- ўткир глаукома (кўз тўқималарида босимни ошиши) (2-бўлимга қаранг).
Номаълум ножўя самаралар:
- юракни тўхтаб қолиши,
- юрак оқибатида тўсатдан ўлим,
- тромбозга олиб келувчи қонда тромбоцитлар даражасини ошиши,
- қўрқув,
- жиззакилик,
- сийдик тутлиши,
- креатинин индексини пасайиши
- глюкоза метаболизмини ўзгариши (инсулинга сезувчанликни камайиши) (2-бўлимга қаранг).
- жадал стресс таъсир туфайли юрак мушагини издан чиқиши (Tako-Tsubo кардиомиопатияси) (2-бўлимга қаранг).
Доза ошириб юборилганда ёки ўта сезувчан пациентларда одатдаги дозалар қўлланганда қуйидаги ноҳуш самаралар кўпроқ пайдо бўлади:
- тери қопламаларини оқариши;
- кучли терлаш;
- қусиш;
- кўкракда оғриқ;
- стенокардия;
- гипертония;
- ёруғликка қарай олмаслик.
Қон босимини бир маромда ушлаб туриш учун норэпинефринни узлуксиз юбориш, қон ҳажмини ўрни қопланмаган ҳолларда қуйидаги белшилар юз бериши мумкин:
- қон томирларни жиддий периферик ва рефлектор торайиши;
- буйракда қон оқими ҳажмини камайиши;
- сийдикни ҳосил бўлишини камайиши;
- тўқималарда кислород етишмовчилиги;
- қонда сут кислотаси даражасини ошиши.
Норэпинефринни экстравазацияси (эритмани қон томирларидан тўқималарга ўтиши) эритмани қуйиш жойида некрозга олиб келади. Препаратни узоқ муддат қуйиш натижасида қўл-оёқлар гангренаси юз бериши мумкин. Юбориш жойидаги реакциялар иссиқ компресслар ёрдамида ва юбориш соҳасини фентоламин билан ишлов бериш билан камайтириш мумкин (2-бўлимга қаранг).
Норэпинефрин каби ҳар қандай кучли вазопрессор препаратни узоқ муддат давомида юбориш қон ҳажмини камайишига олиб келиши мумкин, бу ҳолат тегишли сувли эритмаларни узлуксиз қуйиш ва электролитлар билан ўринбосар даволаш ёрдамида тузатилиши лозим. Агар қон ҳажми мувофиқлаштирилмаса, норэпинефринни юбориш тўхтатилганидан кейин гипотония юз бериши мумкин ёки қон босими қон ҳажми пасайиши шароитида оғир периферик ва висцерал вазоконстрикция хавфи билан тутиб турилади.
2. Инъекция учун препарат доимо визуал кўриб чиқилиши лозим ва агар заррачалар борлиги ёки ранги ўзгаргани аниқланса, ишлатилмаслиги керак.
3. Норэпинефрин фақат вена ичига инфузия учун ишлатилади. Норэпинефринни вена ичига юборилиши катта венага, хусусан билак венасига амалга оширилиши лозим, чунки бундай ҳолатларда қон томирларни узоқ муддат давомида торайиши оқибатида яқинда жойлашган тўқималарнинг некрози хавфи пасаяди. Оёқ веналарига юборишдан сақланиш керак.
4. Вена ичига қўйиладиган катетерни игна орқали қўйинг, марказий венага ўрнатинг ва лейкопластир билан мустаҳкамланг.
5. Эритмани қуйиш жойида эркин оқим бўлиши юзасидан тез-тез текшириб турилиши лозим.
6. Қон босимининг назоратини мунтазам ўтказиб туриш лозим, у препаратни юборишни бошида, исталган қон босимига эришилгунга қадар ҳар икки минутда ўтказилиши лозим. Сўнгра қон босимининг назорати эритмани қуйиш вақтида ҳар беш минутда ўтказилиши лозим.
7. Юборилаётган эритмани сарф этилиши юбориш тизими орқали мунтазам текшириб турилиши, пациент эса назорат остида бўлиши лозим. Ҳар қандай ишлатилмаган препарат маҳаллий талабларга мувофиқ утилизация қилиниши лозим.
- бош оғриғи;
- тери қопламаларини оқариши;
- қон босимини жуда ошиб кетиши;
- пульсни ҳаддан ташқари секинлашиши;
- периферик қон томир қаршилигини кучли ошиши ва юракдан қон отилиб чиқишини камайиши.
Норепайнни қўллаш тўхтатилганидан кейин даволашни охирида гипотония симптомлари пайдо бўлиши мумкин.
Норепайн ҳомиладорлик вақтида фақат ўта зарур бўлган ҳоллардагина ишлатилиши лозим. Бу, норэпинефринни ўта зарур ҳолларда, ҳомиладор аёлларни реанимациясида, агар она учун клиник афзалликлар ҳомила учун потенциал хавфдан устун бўлган ҳолларда ишлатган афзаллигини англатади.
Эмизиш даври
Норепайнни кўкрак сутига ўтиш-ўтмаслиги номаълум. Янги туғилган чақалоқлар/гўдаклар учун хавф инкор этилиши мумкин эмас. Норепайн билан даволаш вақтида эмизиш тўхтатилиши лозим.
Фертиллик
Етарли маълумотлар йўқ.
Норепайн ёрдамчи ингредиент сифатида натрий метабисульфитини сақлайди, у кам ҳолларда, айниқса сульфитларга сезувчан бўлган пациентларда жиддий аллергик реакциялар ва бронхоспазм чақириши мумкин (2-бўлимга қаранг).
Дори препарати 1 мл да 1 ммоль (23 мг) дан камроқ натрий сақлайди, яъни деярли натрий сақламайди.
YO‘RIQNOMA-ILOVA: PASIENT UCHUN MA‘LUMOT
NOREPAYN 1 mg/ml
infuziya uchun eritma tayyorlash uchun konsentrat
Norepinefrin
Preparatni qo‘llashni boshlash oldidan yo‘riqnomani diqqat bilan o‘qib chiqing, chunki u muhim ma‘lumot saqlaydi.
Yo‘riqnomaning mazmuni
Norepayn – shifokorlar tomonidan stasionar sharoitida ishlatiladigan preparatdir.
1 ml Norepayn 1 mg norepinefrin saqlaydi. U eritma ko‘rinishida chiqariladi va faqat suyultirilganidan keyingina vena ichiga yuborish uchun mo‘ljallangan.
Norepayn – qon tomirlarini toraytiruvchi va yurak ishini kuchaytiruvchi preparatdir.
Norepayn tez yordam vositasi sifatida:
Norepaynni quyidagi holatlarda ishlatish mumkin emas
Norepinefringa yoki ushbu preparatning har qanday boshqa komponentiga (6-bo‘limda keltirilgan) allergiya bo‘lgan hollarda ishlatish mumkin emas.
Ogohlantirishlar va ehtiyotkorlik choralari
Quyidagilarda Norepaynni qo‘llashdan oldin shifokor yoki farmasevt bilan maslahatlashing:
Agar Siz in‘eksiya qilingan joyda achishish yoki og‘riq sezsangiz, zudlik bilan shifokorga xabar bering, chunki bu ekstravazasiya (eritmani qon tomirlaridan to‘qimalarga o‘tishini) belgisi bo‘lishi mumkin (4-bo‘limga qarang).
Boshqa preparatlar va Norepayn
Agar Siz har qanday boshqa preparatlarni ishlatayotgan, yaqinda ishlatgan bo‘lsangiz yoki ishlatishingiz mumkin bo‘lsa, shifokorga xabar bering.
Anesteziya uchun ishlatiladigan vositalar (xloroform, siklopropan, galotan) ning xatto juda oz miqdorini ishlatish Norepaynni ishlatish uchun qarshi ko‘rsatma bo‘lib xizmat qiladi, chunki ushbu preparat yurak mushagining qo‘zg‘aluvchanligini oshirishi hamda yurakni tez va nomuntazam qisqarishlarini chaqirishi mumkin (2-bo‘limga qarang).
Norepayn quyidagi preparatlar ishlatilganida ehtiyotkorlik bilan yuborilishi lozim:
Quyidagi dori vositalari: fentolamin mezilati va propranolol norepinefrinning samarasini o‘zgartirishi mumkin.
Homiladorlik, emizish va fertillik
Homiladorlik
Norepayn homiladorlik vaqtida faqat o‘ta zarur bo‘lgan hollardagina ishlatilishi lozim. Bu, norepinefrinni o‘ta zarur hollarda, homilador ayollarni reanimasiyasida, agar ona uchun klinik afzalliklar homila uchun potensial xavfdan ustun bo‘lgan hollarda ishlatgan afzalligini anglatadi.
Emizish davri
Norepaynni ko‘krak sutiga o‘tish-o‘tmasligi noma‘lum. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar/go‘daklar uchun xavf inkor etilishi mumkin emas. Norepayn bilan davolash vaqtida emizish to‘xtatilishi lozim.
Fertillik
Yetarli ma‘lumotlar yo‘q.
Norepayn yordamchi ingredient sifatida natriy metabisulfitini saqlaydi, u kam hollarda, ayniqsa sulfitlarga sezuvchan bo‘lgan pasientlarda jiddiy allergik reaksiyalar va bronxospazm chaqirishi mumkin (2-bo‘limga qarang).
Dori preparati 1 ml da 1 mmol (23 mg) dan kamroq natriy saqlaydi, ya‘ni deyarli natriy saqlamaydi.
Norepayn yuborilishidan oldin infuziya uchun 5% li glyukoza eritmasida suyultirilishi lozim.
Norepayn bitta katta venaga, yaxshisi bilak venasiga yuboriladi.
Norepaynning dozasini pasientning har bir holatiga qarab, shifokor tanlaydi.
Agar Norepaynning katta dozasi yuborilgan bo‘lsa
Norepinefrinning dozasini oshirib yuborilishi quyidagi belgilarni chaqirishi mumkin:
Norepaynni qo‘llash to‘xtatilganidan keyin davolashni oxirida gipotoniya simptomlari paydo bo‘lishi mumkin.
Barcha dori vositalari kabi, bu preparat ham, garchi ular barcha pasientlarda namoyon bo‘lmasa-da, nojo‘ya samaralarni chaqirishi mumkin.
Nojo‘ya samaralar tez-tezligi quyidagicha belgilanadi:
Hayot uchun potensial xavfli nohush nojo‘ya samaralar:
Norepayn bilan davolash vaqtida quyidagi nojo‘ya ta‘sirlar kuzatilishi mumkin:
Juda keng tarqalgan nojo‘ya samaralar:
Keng tarqalgan nojo‘ya samaralar:
G‘ayri oddiy nojo‘ya samaralar:
Noma‘lum nojo‘ya samaralar:
Doza oshirib yuborilganda yoki o‘ta sezuvchan pasientlarda odatdagi dozalar qo‘llanganda quyidagi nohush samaralar ko‘proq paydo bo‘ladi:
Qon bosimini bir maromda ushlab turish uchun norepinefrinni uzluksiz yuborish, qon hajmini o‘rni qoplanmagan hollarda quyidagi belshilar yuz berishi mumkin:
Norepinefrinni ekstravazasiyasi (eritmani qon tomirlaridan to‘qimalarga o‘tishi) eritmani quyish joyida nekrozga olib keladi. Preparatni uzoq muddat quyish natijasida qo‘l-oyoqlar gangrenasi yuz berishi mumkin. Yuborish joyidagi reaksiyalar issiq kompresslar yordamida va yuborish sohasini fentolamin bilan ishlov berish bilan kamaytirish mumkin (2-bo‘limga qarang).
Norepinefrin kabi har qanday kuchli vazopressor preparatni uzoq muddat davomida yuborish qon hajmini kamayishiga olib kelishi mumkin, bu holat tegishli suvli eritmalarni uzluksiz quyish va elektrolitlar bilan o‘rinbosar davolash yordamida tuzatilishi lozim. Agar qon hajmi muvofiqlashtirilmasa, norepinefrinni yuborish to‘xtatilganidan keyin gipotoniya yuz berishi mumkin yoki qon bosimi qon hajmi pasayishi sharoitida og‘ir periferik va visseral vazokonstriksiya xavfi bilan tutib turiladi.
Nojo‘ya samaralar bo‘yicha hisobotlar
Agar sizda qandaydir nojo‘ya samaralar namoyon bo‘lsa, shifokorga xabar bering. Bu ushbu yo‘riqnomada keltirilmagan har qanday nojo‘ya samaralarni o‘z ichiga oladi. Siz shuningdek nojo‘ya samaralar to‘g‘risida quyidagi manzillarga xabar berishingiz mumkin:
Bolalar ololmaydigan joyda saqlansin.
Norepayn ampulalari o‘ramida ko‘rsatilgan yaroqlilik muddati o‘tgunicha sovutgichda 2 dan 8°C gacha haroratda, yorug‘likdan himoyalangan joyda saqlanishi lozim.
Infuzion yuborish uchun mo‘ljallangan va “Ishlatish, yuborish va utilizasiyasi bo‘yicha yo‘riqnoma” ga (faqat tibbiyot xodimlari uchun mo‘ljallangan bo‘lim) muvofiq tayyorlangan suyultirilgan eritmalar 5% li glyukozaning 0,9% li natriy xloridi eritmasi bilan yoki usiz (aralashma 50/50 h/n) eritmalarida atrof-muhit haroratida (15-25°C) 24 soat davomida barqror bo‘lib qoladi. Quti va ampulalardagi “EXP” yozuvidan keyin keltirilgan yaroqlilik muddati sanasidan keyin bu preparatni ishlatmang. Yaroqlilik muddatini tugashi ko‘rsatilgan oyning oxirgi kuniga to‘g‘ri keladi.
Dorilarni oqar suvlarga yoki uy chiqindilariga tashlab yubormang. Shifokordan endi ishlatilmaydigan dorilarni qanday tashlab yuborishni so‘rang. Bu choralar atrof-muhitni muhofaza qilishga yordam beradi.
Norepayn tarkibida nimalar saqlanadi
Norepayn – bu infuziya uchun eritma tayyorlash uchun konsentratdir (Steril konsentrat).
O‘rami: 4 ml eritma saqlovchi 5 ml li I tipidagi ampula
Ampulalar bir ampulani saqlovchi plastik blisterlarga joylangan bo‘lishi mumkin.
Quti 5, 10, 20, 50 yoki 100 ampula saqlaydi.
Norepayn – steril, tiniq, rangsiz yoki sarg‘ish, ko‘rinarli zarrachalarni saqlamaydigan, infuziya uchun suvli eritmadir.
Preparat shifokor resepti bo‘yicha sotiladi.
Quyidagi ma‘lumotlar faqat tibbiyot xodimlariga mo‘ljallangan:
Ishlatish, yuborish va utilizasiyasi bo‘yicha yo‘riqnoma:
Qon bosimini tiklash choralari
O‘tkir gipotenziv holatlarda:
Qon hajmini pasayishi, har qanday vazopressor preparat yuborilishidan oldin, iloji boricha to‘liqroq tuzatilishi lozim. Norepinefrinni qon hajmi tiklanayotgan vaqtda xam yuborish mumkin.
Eritish:
Norepaynning bir ampulasini infuziya uchun 5% li glyukoza eritmasi yoki 5% li glyukoza va 0,9% li natriy xloridi saqlagan infuziya uchun eritmaning 1000 ml ga qo‘shiladi.
Past tuzli parhezga amal qilayotgan pasientlar uchun faqat infuziya uchun 5% li glyukoza eritmasi ishlatilishi lozim.
Odatdagi dozalash:
4 ml hajmga ega ampulani (4 mg norepinefrin asosini) infuziya uchun 5% li glyukoza eritmasining 1000 ml ga qo‘shing. Bu eritmaning har bir ml 4 mikrogramm norepinefrin asosini saqlaydi.
Suyultirishlar jadvali:
Quyidagi jadval norepinefrinning talab konsentrasiyalarini olish uchun zarur bo‘lgan ampulalar sonini hisoblab chiqish uchun misol sifatida ishlatilishi mumkin.
Norepinefrinning talab konsentrasiya | Olish lozim bo‘lgan ampulalar soni | Eritmaning hajmi |
4 mkg/ml | 1 | 1 l |
8 mkg/ml | 2 | 1 l |
12 mkg/ml | 3 | 1 l |
16 mkg/ml | 4 | 1 l |
20 mkg/ml | 5 | 1 l |
Preparatni boshlang‘ich dozada – minutiga 2-3 ml suyultirilgan eritma (8-12 mkg norepinefrin asosi) (yoki minutiga 0,11-0,17 mkg/kg) tezligida yuboring va reaksiyani kuzating. Hayotiy muhim a‘zolarda qon aylanishini qo‘llab-quvvatlab turish uchun yetarli hisoblangan normal qon bosimi (odatdagi sistolik bosim 80-100 mm Hg) ni bir maromda saqlab turish maqsadida eritma oqimini boshqarib turish kerak.
Gipertoniyasi bo‘lgan pasientlarda qon bosimini mavjud sistolik bosimga nisbatan, ko‘pi bilan yana 40 mm Hg ga oshirish tavsiya qilinadi.
Preparatni minutiga 0,5-1 ml suyultirilgan eritma (yoki minutiga 0,03-0,06 mkg/kg) tezligida yuborilgan o‘rtacha oqimi odatda qon bosimining qoniqarli darajalariga erishishga olib keladi.
Preparatning yuqori dozalari:
Yuqorida eslatilgan dozalash tartibi pasientning yurak faoliyatini holati va qon tomir kasalliklariga qarab, o‘zgartirilishi mumkin. Dori vositasiga bo‘lgan sezuvchanlik pasientlarga qarab, ancha farq qilishi mumkin.
4 ml dan 17 ampulani 24 soat davomida yuborilishi (minutiga 0,67 mkg/ml ga to‘g‘ri keladi), agar gipotoniya saqlanib tursa, zarur bo‘lishi mumkin, lekin qon hajmi zaruratga qarab, doimo to‘g‘rilab turilishi lozim.
Markaziy venadagi bosimni nazorat qilish ko‘pincha ushbu vaziyatni aniqlash va bartaraf etish uchun zarur hisoblanadi.
Qon hajmini to‘ldirish:
Eritmalarni yuborish darajasi pasientning suyuqliklarga bo‘lgan klinik ehtiyojiga bog‘liqdir.
Agar katta hajmda suyuqlik yuborish zarur bo‘lsa, ma‘lum vaqt birligida norepinefrinning haddan tashqari yuqori dozasini yuborishdan saqlanish lozim, eritmani ko‘proq suyultirish talab etiladi. Boshqa tomondan, katta hajmda suyuqlikni yuborish klinik jihatdan lozim bo‘lmasa, 4 mkg/ml dan ortiq konsentrasiya zarur bo‘lishi mumkin.
Davolash davomiyligi:
Davolash davomiyligi har bir klinik vaziyatga bog‘liq bo‘lib, bir necha soatdan olti kungacha o‘zgarib turishi mumkin.
Qon bosimi va yuborish joyidagi to‘qimalar normal holda qolmagunicha, preparatni quyishni davom ettirish kerak. Preparatni qo‘llashni har qanday keskin to‘xtatilishida mumkin bo‘lgan noxush ta‘sirlardan saqlanish uchun, norepinefrinni tomchilab quyish asta-sekin kamaytirilishi lozim.
Yurak to‘xtab qolganda qo‘shimcha terapiya
Yurak faoliyatini reanimasiyasi vaqtida, samarali yurak urishi va nafas faoliyati boshqa vositalar yordamida tiklanganidan so‘ng, norepinefrinni quyish normal qon bosimini tiklanishi va bir maromda saqlab turilishi uchun amalga oshiriladi.
Odatdagi dozalash:
Yurak to‘xtab qolganda tizimli qon bosimini qo‘llab turish uchun norepinefrin “Qon bosimini tiklash” bandida ta‘riflanganidek tarzda ishlatiladi.
Alohida guruh pasientlari yuzasidan ma‘lumotlar.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar:
Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda norepinefrinning o‘ziga xos samaralari ma‘lum emas.
Bolalar:
Boshlang‘ich doza – qon bosimi nazorati ostida minutiga 0,05 mkg/kg norepinefrinni, eritmaning oqim tezligi – minutiga 0,5 mkg/ml gachani tashkil etadi.
Keksa yoshli pasientlar:
Keksalar simpatomimetiklarning samaralariga ayniqsa sezuvchandirlar, shuning uchun norepinefrin ehtiyotkorlik bilan qo‘llanishi lozim.
Buyrak va jigar yetishmovchiligi
Norepinefrinning farmakokinetikasi jigar va buyrak kasalliklarida biroz o‘zgarishi mumkin. Biroq simpatomimetiklar ishlatilganida jigar va buyrakda qon oqimi darajasi pasayishi tufayli, jigar va buyrak kasalliklari bo‘lgan pasientlarda bunday preparatlar ehtiyotkorlik bilan qo‘llanishi lozim.
Ishlatishda va utilizasiya qilishda ehtiyotkorlik choralari
Norepinefrin quyidagi eritmalar va dori preparatlari: ishqoriy eritmalar yoki oksidativ moddalar, barbituratlar, xlorfeniramin, xlorotiazid, novobiosin, nitrofurantoin, fenitoin, natriy bikarbonati, natriy yodidi, streptomisin, qon yoki plazma, sefamandol, sefoksitin, moksalaktam bilan nomutanosib.
Norepaynni plazma yoki qon bilan aralashtirmang. Agar qon hajmini oshirishga ko‘rsatma bo‘lsa, Norepaynni plazma yoki qondan alohida, masalan Y tipidagi tizimni qo‘llagan holda quyish kerak.
Preparatni quyish joyini tez-tez tekshirib turish lozim. Tomchilab quyish uchun tanlangan venani atrofini o‘rab turgan to‘qimalarni nekrozini chaqirmasligi uchun ekstravazasiyaga (eritmani venadan tashqariga chiqishiga) yo‘l qo‘ymaslik lozim.
Ekstravazasiya vaqtida yoki ignani venadan chiqarib olishda, to‘qimalarni ta‘sirlanishi dori preparatining qon tomirlariga bo‘lgan vazokonstriktor (tomirlarni toraytiruvchi) ta‘siri oqibatida yuz berishi mumkin.
Venalarning devorini torayishi tufayli, keyinchalik qon tomirini o‘tkazuvchanligini oshishi oqibatida tomchilab quyish uchun ishlatilgan norepinefrinni venani o‘rab turgan to‘qimalarga, garchi bevosita ekstravazasiya oqibatida yuz bermasa-da, sizib chiqishi yuz berishi mumkin va to‘qimalarni ta‘sirlashi mumkin. Demak, to‘qimalarni ta‘sirlanishi yuz bersa, to‘qimalarga salbiy ta‘sirlarni kamaytirish maqsadida, eritmani yuborish joyini vaqti-vaqti bilan o‘zgartirib turish kerak.
Ekstravazasiya oqibatidagi ishemini davolash
Eritma yuborilgan sohaga iloji boricha tezroq 5 – 10 mg fentolamin mezilatini saqlagan in‘eksiya uchun 0.9 % li natriy xloridi eritmasining 10-15 ml ni yuborish kerak. Bu maqsadlarda ingichka ignali shpris ishlatish va eritmani mahalliy yuborish lozim.
Qon aylanishini boshqa buzilishlarini davolash
Eritmani quyish joyidagi ekstravazasiya bilan yoki usiz kechuvchi qon aylanishini buzilishi issiq kompresslar yordamida va shu sohaga 5 mg fentolamin mezilatini saqlagan in‘eksiya uchun 0.9% li natriy xloridi eritmasini yuborish bilan bartaraf etilishi mumkin.
Agar buyurilganiga nisbatan, Norepaynning ko‘proq miqdori yuborilgan bo‘lsa
Pasientning ahvoli barqarorlashmaguncha, preparatni yuborishni darhol to‘xtating.
Antidot sifatida vena ichiga alfa-blokator, masalan fentolamin mezilati (5-10 mg) ni yuborish mumkin.
Bu doza zarurat bo‘lgan hollarda takroran yuborilishi mumkin.
Laboratoriya sinamalariga ta‘siri
Norepayn qonda gliserin, asetoasetat, β-gidroksibutirat va glyukoza darajasini oshiradi. Laktat, piruvat va alanin darajalari esa, Norepayn yuborilganda pasayadi.