QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA
SULFARGIN®
SULFARGIN®
Preparatning savdo nomi: SULFARGIN®
Ta‘sir etuvchi modda (XPN): sulfadiazin.
Dori shakli: sirtga qo‘llash uchun surtma.
Tarkibi
1 g surtma quyidagilarni saqlaydi:
faol modda – 10 mg kumush sulfadiazini;
yordamchi moddalar: vazelin moyi, propilenglikol, setostearil spirti, gliseril monostearati 40-55, polisorbat-80, metilparagidroksibenzoat, propilparagidroksibenzoat, tozalangan suv 1 g gacha.
Ta‘rifi: oq yoki deyarli oq rangli, o‘ziga xos hidli surtma.
Farmakoterapevtik guruhi: sirtga qo‘llash uchun mikroblarga qarshi preparat, sulfanilamid.
ATX kodi: D06BA01
Farmakologik xususiyatlari
Farmakodinamikasi
Kumush sulfadiazini grammusbat va grammanfiy mikroblar va zamburug‘lar (Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Escherichis coli, Proteus, Klebsiella, Candida, Phycomycetes va Aspergillus spp., dermatofitlar) ga mikroblarga qarshi ta‘sir ko‘rsatadi. Preparatning faolligi kumush sulfadiazinini o‘rtacha dissosiasiyasi natijasida jarohatda ajralib chiqadigan kumush ionlariga asoslangan, shu tufayli uzoq muddatli mikroblarga qarshi ta‘sirga erishiladi, uni sulfadiazin (sulfanilamid) to‘ldiradi. Kumush ionlari mikrob xujayralarining yuzasida so‘riladi va oligodinamik bakteriostatik va bakterisid deb nomlanuvchi ta‘sir ko‘rsatadi.
Kuygan sohada yallig‘lanish reaksiyasini kamaytirishga va fagositozlovchi xujayralarni optimal darajada funksional qobiliyatini tutib turishga, fibroblastlar va kollagen paydo bo‘lishiga yordam beradi, regenerasiya jarayonlarini rivojlanishi buni tasdiqlaydi. Ammo kumush sulfadiazini in vitro sharoitda o‘rtacha sitotoksiklikka ega (5% li konsentrasiyada fibroblastlarni o‘sishini susaytiradi), buni xavf/foyda nisbatini baholashda e‘tiborga olish kerak.
Farmakokinetikasi
So‘rilishi
Mahalliy qo‘llanilganida jarohatga surtilgan surtmaning umumiy miqdoridan 1% gacha kumush ionlari va 10% gacha sulfadiazin so‘rilishi mumkin. Sog‘lom teri orqali qon oqimiga so‘rilmaydi, kuyish pufaklarida qo‘llanilganida so‘rilishi oshadi. Qonda sulfadiazinning konsentrasiyasi 10-20 mkg/ml ga yetadi, preparatni tananing katta yuzalariga qo‘llanilganida yuqoriroq konsentrasiyalariga erishish mumkin.
Taqsimlanishi va metabolizmi
Sulfadiazin organizmning to‘qima va suyuqliklarida keng taqsimlanadi, orqa miya suyuqligida 32-65% va qon zardobida 14-30% konsentrasiyalarga erishib, gematoensefalik to‘siq orqali o‘tadi, shuningdek yo‘ldosh to‘sig‘i orqali o‘tadi va ko‘krak sutiga ajraladi. Mikrobiologik faol bo‘lmagan, ammo toksik metabolitlarini hosil qilib jigarda metabolizmga uchraydi.
Kumush asosan jigar va taloqqa tarqaladi, barcha a‘zolar va to‘qimalarda melatonin, albumin va makroglobulinlarni bog‘laydi.
Chiqarilishi
Sulfadiazin organizmda to‘planmaydi va taxminan yarmi o‘zgarmagan shaklda siydik bilan tez chiqariladi; kamroq qismi safro bilan chiqariladi. 72 soat davomida so‘rilgan sulfadiazinning 60-80% metabolitlari va o‘zgarmagan shaklda siydikda aniqlanadi. Siydikning ishqoriy muhitida chiqarilishi kuchayadi.
So‘rilgan kumushning katta qismi safro bilan chiqariladi.
Qo‘llanilishi
Qo‘llash usuli va dozalari
Sirtga qo‘llanadi. Surtmani katta yuzalarda qo‘llanilganida buyrak va jigar faoliyatini va qon shaklli elementlari miqdorini nazorat qilish kerak. Pasientga ishqoriy suyuqlikni ko‘p miqdorda berish kerak.
Nekrotik to‘qimalarni jarroxlik yo‘li bilan olib tashlanganidan keyin surtma shikastlangan sohaga sutkada 1-2 marta steril bog‘lam yoki ochiq usulda yupqa qavat qilib surtiladi. Maksimal bir martalik doza – 300 g ni tashkil etadi. Davolash 3 xaftagacha davom etadi.
Nojo‘ya ta‘sirlari
Mahalliy reaksiyalar
Surtma kam hollarda mahalliy ta‘sirlovchi ta‘sir (qisqa muddatli achishish, og‘riq) chaqirishi mumkin, u 5-10 minutdan keyin o‘tib ketadi. Pasientda yuqori sezuvchanlik bo‘lganida allergik reaksiyalar – achishish hissi, toshma, qichishish paydo bo‘lishi mumkin.
Tizimli reaksiyalar
Kuygan katta sohalarni uzoq muddat davolaganda qon plazmasida sulfadiazinning tizimli qo‘llashda hosil bo‘ladigan konsentrasiyasiga teng konsentrasiyasi hosil bo‘lishi mumkin. Sulfanilamidlarga xarakterli nojo‘ya ta‘sirlar: ko‘ngil aynishi, qusish, ich ketishi, glossit, bo‘g‘imlarda og‘riq, bosh og‘rig‘i, ongni chalkashishi, tirishishli spazmlar, kristalluriya, gematuriya, gormonlar sintezini susayishi, buyrakni toksik shikastlanishi, leykopeniya, trombositopeniya, eozinofiliya paydo bo‘lishi mumkin.
Uzoq muddat davolash yoki terining katta yuzalarini davolash natijasida to‘qimalarda kumushni to‘planishi va argiriya (terini biroz kulrang tus olishi) paydo bo‘lishi mumkin.
Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar
Kumush sulfadiaziniga, boshqa sulfanilamidlarga va/yoki preparatning yordamchi moddalaridan birontasiga yuqori sezuvchanlik.
Tug‘ma glyukozo-6-fosfatdegidrogenaza tanqisligi (katta yuzalarda qo‘llanilganida gemoliz paydo bo‘lishi mumkin).
Ko‘p miqdorda ekssudasiya bilan chuqur yiringli va kuygan jarohatlar (maqsadga muvofiq emas).
Chala tug‘ilgan bolalar, yangi tug‘ilgan chaqaloqlar va 3 oylikgacha bo‘lgan bolalar (yadroli sariqlik paydo bo‘lishi xavfi sababli).
Homiladorlik va emizish davrida qo‘llash mumkin emas.
Dorilarning o‘zaro ta‘siri
Jarohatni fermentativ tozalaydigan vositalarni faolsizlantirishi mumkin, shuning uchun ushbu preparatlarni bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi.
Maxsus ko‘rsatmalar
Kumush sulfadiazini yuqori konsentrasiyalarda o‘rtacha sitotoksiklikka ega va fibroblastlarni o‘sishini susaytirishi mumkin, shuning uchun II darajali kuyishlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak.
Kumushning yarim chiqarilish davri davom muddatliligi, shuningdek sulfadiazinni buyrak parenximasining toksik shikastlanishini chaqirish qobiliyati tufayli, jigar va/yoki buyrak yetishmovchiligida ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak. Sulfadiazin siydikda erimaydigan kristallarni hosil qilishi va buyrak yetishmovchiligi rivojlanishiga olib keluvchi buyrakda glomerulyar o‘zgarishlarni chaqirishi mumkin.
Agar kumush sulfadiazini bilan davolashni uzoq muddat o‘tkazish yoki preparatni kuygan katta yuzalarga qo‘llanilsa, leykopeniya, trombositopeniya yoki eozinofiliya paydo bo‘lishi xavfi tufayli qon tarkibini muntazam nazorat qilish kerak.
Mikroblarga qarshi ta‘sirga ega boshqa preparatlarni qo‘llagandagi kabi superinfeksiya paydo bo‘lishi mumkin.
Preparat yordamchi moddalar sifatida metilparagidroksibenzoat, propilparagidroksibenzoat saqlaydi, ular allergik reaksiyalar (shu jumladan sekinlashgan turdagi), ayrim hollarda – bronxospazm chaqirishi mumkin. Surtma shuningdek mahalliy teri reaksiyalari (masalan, kontakt dermatit) chaqiruvchi setostearil spirti va terini ta‘sirlanishini chaqiruvchi propilenglikol saqlaydi.
Homiladorlik va emizish
Homiladorlik va emizish vaqtida kumush sulfadiazinini qo‘llashning xavfsizligini aniqlash bo‘yicha tadqiqotlar o‘tkazilmagan, shuning uchun bu davrda surtmani qo‘llash mumkin emas.
Transport vositalarini boshqarish va mexanizmlarga xizmat ko‘rsatish qobiliyatiga ta‘siri
Ta‘sir qilmaydi.
Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach ishlatilmasin.
Dozani oshirib yuborilishi
Kuygan katta sohalarni uzoq muddat davolaganda qon plazmasida sulfadiazinning tizimli qo‘llashda hosil bo‘ladigan konsentrasiyasiga teng konsentrasiyasi hosil bo‘lishi mumkin va shuning uchun barcha sulfanilamidlarni tizimli qo‘llash bilan bog‘liq nojo‘ya ta‘sirlar paydo bo‘lishi mumkin (Nojo‘ya ta‘sirlari bo‘limiga qarang).
Davolash simptomatik.
Chiqarilish shakli
50 g dan surtma alyumin tubada. 1 tuba qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan karton qutida.
Saqlash sharoiti
25oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin. Muzlatilmasin.
Yaroqlilik muddati
2 yil.
Dorixonalardan berish tartibi
Resept bo‘yicha.