Линезолид синтетик антибактериал агент бўлиб, микробга қарши препаратларнинг янги синфига, оксазолидинонларга киради. У аэроб граммусбат бактерияларга ва анаэроб микроорганизмларга қарши in vitro фаолликка эга. Линезолид ноёб таъсир қилиш механизми ёрдамида бактериал оқсиллар синтезини танлама шаклда ингибирлайди. Хусусан, у бактериал рибосомадаги участка билан боғланади (23S суббирликлар 50S) ва трансляция жараёнининг сезиларли компоненти ҳисобланган 70S функционал инициацияловчи комплекс ҳосил бўлишининг олдини олади.
Линезолиднинг in vitro постантибиотик самараси (ПАС) Staphylococcus aureus учун тахминан 2 соатни ташкил этган. Ҳайвон моделларида ПАС Staphylococcus aureus ва Streptococcus pneumoniae учун in vivo мос равишда 3,6 ва 3,9 ни ташкил этган. Ҳайвонларда ўтказилган тадқиқотларда, линезолидли плазманинг даражаси инфекцияловчи организм учун минимал ингибиция қилувчи концентрациядан (МИК)дан ошадиган вақт муҳим фармакодинамик самарадорлик кўрсаткичи бўлган.
Назорат нуқталари
Микробларга қарши препаратларга таъсирчанликни тестдан ўтказиш бўйича Европа қўмитаси (EUCAST) томонидан стафилококклар ва энтерококклар учун ўрнатилган ингибиция қилувчи концентрациянинг (МИК) минимал назорат нуқталари ≤ 4 мг/л да таъсирчан ва > 4 мг/л да резистент ҳисобланади. Стрептококклар (шу жумладан, S. pneumoniae) учун назорат нуқталари ≤ 2 мг/л таъсирчан ва > 4 мг/л резистент ҳисобланади.
МИКнинг невидоспецифик чегара қийматлари: 2 мг/л да таъсирчан ва > 4 мг/л да резистент. Ушбу қийматлар асосан фармакокинетика/фармакодинамика кўрсаткичлари асосида аниқланган бўлиб, конкрет турдаги МИК тақсимланишларига боғлиқ эмас. Улар фақат конкрет назорат нуқта тайинланмаган организмлар учун ҳамда таъсирчанликка тест ўтказиш тавсия қилинмайдиган тур бўлмаган турлар учун қўлланишга мўлжалланган.
Таъсирчанлик
Орттирилган турғунликнинг тарқалиш даражаси алоҳида турлар учун географик жиҳатдан ва вақт ичида ўзгариши мумкин. Турғунлик ҳақидаги маҳаллий ахборот айниқса оғир инфекцияларни даволашда зарур ҳисобланади. Турғунликнинг маҳаллий тарқалиш даражаси дори воситасининг ҳеч бўлмаганда айрим инфекция турларига нисбатан самарадорлиги борасида шубҳалар келтириб чиқарганида эксперт консультацияга марожаат қилиш керак.
Тоифа |
Таъсирчан микроорганизмлар Граммусбат аэроб микроорганизмлар: Enterococcus faecalis Enterococcus faecium* Staphylococcus aureus* коагулазонегатив стафилококклар Streptococcus agalactiae* Streptococcus pneumoniae* Streptococcus pyogenes* C гуруҳи стрептококклари G гуруҳи стрептококклари Граммусбат анаэроб микроорганизмлар: Clostridium perfringens Peptostreptococcus anaerobius Peptostreptococcus турлари |
Чидамли организмлар Haemophilus influenzae Moraxella catarrhalis Neisseria турлари Enterobacteriaceae Pseudomonas турлари |
* Клиник самарадорлик маъқулланган клиник кўрсатмаларда таъсирчан изолятлар учун намойиш этилган.
Линезолид препарати Legionella, Chlamydia pneumoniae ва Mycoplasma pneumoniae’ларга қарши бироз in vitro фаолликни намойиш этса-да, клиник самарадорликни исботлаш учун етарлича маълумотлар йўқ.
Қаршилик кўрсатиш хусусияти
Кросс-резистентлик
Линезолид препаратининг таъсир қилиш механизми бошқа антибиотиклар синфларининг таъсир қилиш механизмидан фарқ қилади.
Клиник изолятлар билан ўтказилган in vitro тадқиқотлар (шу жумладан, метициллинга чидамли стафилококклар, ванкомицинга чидамли энтерококклар ҳамда пенициллин ва эритромицинга чидамли стрептококклар) линезолид одатда микробга қарши агентларнинг битта ёки бир нечта бошқа синфларига чидамли бўлган организмларга қарши фаол эканини кўрсатмоқда.
Линезолидга чидамлилик 23S рРНК да нуқтали мутациялар билан боғлиқ.
Бошқа антибиотиклар билан ҳужжатлаштирилгани каби препарат даволаниши мураккаб бўлган инфекцияларга эга пациентларда ва узоқ вақт давомида қўлланганида, линезолидга чидамлиликнинг сезиларли даражада пасайиши кузатилади. Энтерококклар, Staphylococcus aureus ва коагулазоманфий стафилококкларда линезолидга резистентлик ҳақида хабар берилган. Қоидага кўра бу узоқ терапия курслари ва протез материаллари ҳамда дренажланмаган абсцесслар мавжудлиги билан боғлиқ. Касалхона ичидаги инфекцияларга қарши курашиш тизимининг аҳамиятини қайд этиш жоиз.
Клиник синовлардан олинган ахборот
Болаларда ўказилган тадқиқотлар:
Очиқ тадқиқотда янги туғилган чақалоқлардан тортиб, то 11 ёшгача бўлган болаларда тахминий ёки исботланган резистент граммусбат патогенлар туфайли юзага келган инфекцияларни (шу жумладан, нозокомиал пневмония, бактериемия катетери билан боғлиқ асоратли тери ва структурали тери инфекциялари, келиб чиқиши номаълум бўлган бактериемия ва бошқа инфекциялар) даволашда линезолиднинг самарадорлиги (10 мг/кг ҳар 8 соатда) ванкомицин билан (10-15 мг/кг ҳар 6-24 соатда) солиштирилган. Клиник баҳоланадиган популяцияда соғайиб кетиш бўйича клиник кўрсаткичлар линезолид ва ванкомицин учун мос равишда 89,3% (134/150) ва 84,5% (60/71) ни ташкил этган (95% CI: -4,9, 14,6).
Плёнкали қобиқ билан қопланган Лаен® таблеткалари бошланғич даволаш сифатида қўлланиши мумкин. Парентерал препарат ёрдамида даволанишни бошлаган пациентлар, агар бу клиник кўрсатилган бўлса, перорал қўллашга ўтишлари мумкин. Бундай ҳолатларда дозага ўзгартириш киритиш талаб этилмайди, чунки линезолид тахминан 100% перорал биологик етиб бориш хусусиятига эга.
Катталар учун тавсия этиладиган дозалар ва даволашнинг давомийлиги:
Даволашнинг давомийлиги патогенга, юқтириш жойи ва унинг оғирлиги ҳамда пациентнинг клиник жавобига боғлиқ.
Даволашнинг максимал давомийлиги - 28 кун. Препарат 28 кундан ортиқ давр мобайнида қўлланганида унинг хавфсизлиги ва самарадорлиги аниқланмаган.
Таблеткалар учун дозалар бўйича тавсиялар қуйидагича:
Инфекциялар |
Дозировка |
Даволаш ишларининг давомийлиги |
Нозокомиал пневмония |
кунига икки марта 600 мг дан |
кетма-кет 10-14 кун |
Касалхонадан ташқари пневмония |
||
Тери ва юмшоқ тўқмаларнинг мураккаб инфекциялари |
кунига икки марта 600 мг дан |
Болалар
(<18 лет) ёшли болаларда линезолиднинг хавфсизлиги ва самарадорлиги аниқланмаган.
Кекса пациентлар
Дозага тузатиш киритиш талаб этилмайди
Буйрак функциясининг бузилиши
Дозага тузатиш киритиш талаб этилмайди.
Ўткир буйрак етишмовчилиги (яъни креатинин клиренси < 30 мл/мин):
Дозага тузатиш киритиш талаб этилмайди. Оғир буйрак етишмовчилиги бўлган пациентларда линезолиднинг иккита асосий метаболитига кўрсатиладиган юқорироқ
(10 баробаргача) таъсирнинг номаълум клиник аҳамияти туфайли линезолидни бундай пациентларда алоҳида эҳтиёткорлик билан ва фақат кутилаётган фойда назарий хавфдан юқори бўлганидагина қўллаш керак.
Гемодиализдан кейин 3 соат давомида линезолид дозасининг тахминан 30% чиқарилиши сабабли, бундай даволашни қабул қилаётган пациентларда линезолидни диализдан кейин тайинлаш лозим. Линезолиднинг асосий метаболитлари бироз даражада гемодиализ билан чиқарилади, бироқ ушбу метаболитлар концентрацияси буйрак функцияси нормал бўлган ёки енгил ёки мўътадил буйрак етишмовчилиги бўлган пациентлардагидан олдингидай сезиларли даражада юқори. Шу боис линезолидни диализда бўлган оғир буйрак етишмовчилиги бўлган пациентларда ва фақат кутилаётган фойда назарий хавфдан юқори бўлганидагина алоҳида эҳтиёткорлик билан қўллаш зарур.
Бугунги кунда линезолидни узлуксиз, амбулатор перитонеал диализли пациентларда ёки буйрак етишмовчилигини даволашнинг муқобил методларида (гемодиализдан ташқари) қўллаш тажрибаси йўқ.
Жигар етишмовчилиги
Дозага тузатиш киритиш талаб этилмайди. Шунга қарамасдан чекланган клиник маълумотлар мавжуд бўлиб, лнезолидни фақат тахмин қилинаётган фойда назарий хавфдан юқори бўлган пациентлардагина қўллаш тавсия этилади.
Қўллаш усули:
Линезолиднинг тавсия этиладиган дозаси кунига икки марта ичга қабул қилинади.
Плёнкали қобиқ билан қопланган таблеткаларни овқат пайтида ёки ундан ташқари пайтда қабул қилиш мумкин.